„Wczasy pod gruszą”, „gruszki na wierzbie”, „nie zasypiać gruszek w popiele”, „od gruszek boli brzuszek”, „przebierać jak w ulęgałkach (czyli gruszkach)”. Język polski pełen jest powiedzeń, zwrotów i rymowanek nawiązujących do tego smacznego owocu i popularnego drzewa. Nic dziwnego, drzewo to wkomponowało się w wiejski szczególnie krajobraz i uprawiane jest przez człowieka już od okresu neolitu (ok. 8.000 – 6.000 lat p.n.e.).

Grusza to rodzaj drzew (rzadziej też krzewów), obejmujących ok. 30 gatunków. Należy do rodziny różowatych, w skład której wchodzą także inne drzewa i krzewy owocowe – malina, truskawka, śliwa, czereśnia, jabłoń czy pigwa.

Powszechnym gatunkiem jest grusza pospolita, od niej pochodzi kilka tysięcy odmian uprawnych. Z kolei rodzima, dziko rosnąca grusza polna (Pyrus pyraster, podgatunek gruszy pospolitej), jest niezwykle rzadkim drzewem, a można też usłyszeć głosy, czy w swej pierwotnej formie przetrwała do naszych czasów.

Pokrój gruszy, osiągającej wysokość 15-20 m, charakteryzuje się często piramidalnym kształtem, szczególnie u drzew młodych, z wiekiem przybiera postać okrągławą lub kopulastą. Kora jest dość głęboko spękana, koloru brunatnoszarego. Częstą przypadłością drzew jest pochylenie ich pnia biorące się stąd, że roślina silnie reaguje na boczne nasłonecznienie. Liście mają kształt jajowaty lub eliptyczny, brzegi drobno piłkowane.

 

Drewno gruszy jest cenione i poszukiwane. Sadownictwo preferuje drzewa z krótkim pniem, których drewno ma niską przydatność, natomiast duże okazy rosnące w stanie wolnym są coraz rzadsze. Drewno ma przyjemny, ciepły kolor, skala barw przechodzi od szarego, szaroczerwonego, do czerwonobrązowego, przy czym nie ma zróżnicowania na biel i twardziel. Z wiekiem drewno nabiera jeszcze bardziej szlachetnego koloru, aż do bursztynowego. Mimo, że wykazuje dużą twardość i średnią gęstość, ma doskonałe właściwości do obróbki. Stosowane jest w meblarstwie, produkcji instrumentów, a dawniej, ze względu na swoją zdolność zachowania kształtu w stanie suchym, do produkcji przyrządów pomiarowych.

 

       

 Na tokarce

• Biel, twardziel - jasnoczerwonobrązowe z małymi plamkami rdzeniowymi, brak rozgraniczenia między bielem i twardzielą
• Przygotowanie do obróbki - pęka przy suszeniu, mało elastyczne, drobnowłókniste, dosyć ciężkie, paczy się; w celu usunięcia napięć można parować
• W trakcie obróbki - dobrze obrabialne, łatwe do polerowania, trudno łupliwe
• Zastosowanie - miski, talerze, ozdoby, świeczniki, wazony, meble, parkiety

 

 Właściwości fizyczne

Źródło: opracowanie własne na podstawie The Wood Database

Źródło: opracowanie własne na podstawie The Wood Database

 

 Nasza ocena 

Trudność obróbki (4/10)

dla początkujących

dla eksperta

Walory estetyczne drewna (9/10)

niskie

wysokie

Łatwość pozyskania (4/10)

powszechnie dostępne

trudno dostępne

 

 Ciekawostki

• Grusza szwajcarska to handlowa nazwa drewna z jarzębu brekinii, które doskonale imituje właściwości i kolory gruszy właściwej; oba gatunki należą zresztą do rodziny różowatych.
• Z kolei samo drewno gruszy także może naśladować inne: barwione na czarno stosowane jest jako imitacja hebanu.

 

 Efekt końcowy